Phiếm Bàn hai chữ "Bát Nhã" (般若)

Chúng ta học Phật và đi Chùa chắc hẳn chí ít cũng đã từng nghe đến chữ Bát Nhã. Tôi cũng vậy từng nghe Bát Nhã Ba La Mật Đa Tâm Kinh nghe vậy nhưng thực sự là không hiểu lắm. Sau này học thêm Hán Ngữ mới thấy hình như có sự pha trộn ở đây. Bởi nguyên văn theo chữ Hán phải đọc 般若 là Ban (Hoặc Bàn) Nhược, còn nguyên chữ Phạn đọc là Prajna (Pra - Ja - Na) có lẽ các Cụ ta xưa pha trộn cả âm của hai thứ tiếng mà đọc là Bát Nhã. Thôi vậy ta cứ theo các Cụ nhà mình vậy.
Bát Nhã (Prajna) tức là Trí Tuệ, nghĩa gốc là vậy. Song ở đây là Trí Tuệ của Phật Giáo, tức "Diệu Trí Diệu Tuệ" vốn đủ đầy trong Tâm chúng ta. Trí Tuệ ấy có Sắc thì thấy, không có Sắc cũng thấy; Có âm thanh thì nghe, không có âm thanh cũng nghe; Nó có thể sản sinh tất cả các Thiện Pháp (Mọi sự tốt đẹp mỹ mãn). Nó không như các "Trí Tuệ" của thế gian thông thường, vốn là cái phải có vật ngoài dẫn dắt mới sinh ra; cần có trước hết sắc và thanh rồi nghe, rồi thấy, rồi mới sinh ra Trí Tuệ. Nếu không có sắc có thanh, tức chả thể nghe thể thấy, tất nó - Trí Tuệ Phàm Gian - chẳng sinh ra Thiện Pháp. Sắc và Thanh ở thế gian này vốn cũng là giả hợp ứng báo do Nghiệp của chúng ta, sinh ra từ nó thì Trí Tuệ Phàm Phu ấy Phật Gia cũng chỉ nhìn nhận là một thứ Ngu Si (Mê đắm, nhầm lẫn) thành ra Vọng Tưởng. Bát Nhã tóm lại là Trí Tuệ tuyệt đối, như ngọn đèn sáng cao thật cao, có thể chiếu rọi tất cả, tới tất cả mọi ngóc ngách nhỏ bé nhất, không bỏ sót gì, độ hóa tất cả cái mà Phật chỉ ra là các loại Hữu Lậu "Phân Biệt Tuệ"...................

www.phongthuy123.co.cc - A Tư Tiểu Khang ... lược dịch.